Cees van Kempen uit Nieuw-Vossemeer maakte voor de VARA een drieluik over diersoorten waarmee het weer beter gaat. Gisteravond vertelde hij in de populaire talkshow Pauw over het filmen van de torenvalk. De twee andere delen gaan over de bever en de ijsvogel.
‘Thuiswedstrijd’
“Bij Pauw zou ik eigenlijk al eerder aanschuiven om het een en ander over de ijsvogel te vertellen, maar door de ontwikkelingen in Parijs ging dat toen niet door” zegt Van Kempen terwijl hij onderweg is naar de studio. In tegenstelling tot de afleveringen over de ijsvogel en de bever, kunnen we het filmen van de torenvalk in dit geval toch wel beschouwen als een ‘thuiswedstrijd?’ “Ja, dat is waar. Deze fraaie roofvogel nestelde bij mij immers in de schuur. Dat scheelde dus een hele hoop gedoe met heen en weer rijden.” De vogels sliepen in het raamkozijn, een paar meter van zijn slaapkamerraam. “In de paartijd hoorde ik de vogels roepen, ze zijn dan heel luidruchtig. Af en toe leek het alsof de vogels in mijn slaapkamer rondvlogen” benadrukt Van Kempen lachend. Die broedende torenvalken vertoonden een apart karaktertrekje. “Op de achtste dag na het uitvliegen van de jongen, zag ik ze bij elkaar zitten op een landweggetje, vlak bij mijn schuur. Ze zaten op de grond en joegen op kevers en andere insecten. Het jaar daarop volgde precies hetzelfde ritueel en het daarop volgende jaar weer hetzelfde liedje. Op de achtste dag na het uitvliegen om acht uur filmde ik de jonge, uitgevlogen torenvalken.”
Steentjes
De vogels verzamelden steentjes en vraten die op. Niet zo maar een paar, maar minstens tien tot twintig steentjes per valk. “Naar aanleiding van dit voorval raadpleegde ik veel boeken, maar zelfs een ‘torenvalkbijbel’ gaf geen uitsluitsel. “Ik belde er ook over met Rob Bijlsma, maar ook hij moest het antwoord schuldig blijven. Vogels zoals kippen, eten ook regelmatig steentjes. Sommige insecteneters blijken het ook te doen. “In het begin jagen jonge torenvalken ook veel op insecten, ze zijn dan nog te onervaren om gelijk op muizen te jagen. 
Vermoedelijk spelen die steentjes een rol bij het vermorzelen van de schilden van kevers en torren.” Het stel torenvalken in de schuur bij Van Kempen, kreeg daarop gezelschap van nog een paartje, dat nestelde in de klimop tegen zijn huis. De paren zaten amper op vijftig meter van elkaar. Van Kempen vond het uiteraard fantastisch om die vogels zo dichtbij huis te kunnen volgen en te filmen.
Nederlandse natuurfilms krijgen de laatste tijd weer veel aandacht. De Nieuwe Wildernis scoorde een paar jaar geleden hoge ogen en momenteel is Holland, Natuur in de Delta in omloop. In Rotterdam wordt dit weekend een heus Wildlife Festival (WFFR) gehouden. Gisteravond was ik bij de première van de film van Cees van Kempen over de ijsvogel.
om De Biesbosch heen. Dit waterrijke natuurgebied is met zijn weelderig begroeide kreken een prima broedgebied. Volgens de boeken graven zij hun nestgangen uit in steile buitenbochten van snel stromende rivieren en beken. Om de ijsvogels er weer bovenop te helpen stak wijlen Kees Bolkenbaas uit Sprang-Capelle in de jaren ’80 wandjes langs kreken af en boorde vervolgens met allerlei gereedschappen nesttunnels. Bolkenbaas was in de ban van de ijsvogel. Hij sprak er altijd met veel liefde en enthousiasme over. Later stopte Bolkenbaas met zijn ‘ijsvogelwerk’, want de stand ging vooruit en dat maakte zijn werk in feite overbodig. In De Biesbosch broeden ijsvogels voornamelijk in wortelkluiten van omgewaaide bomen. Het door Cees van Kempen gefilmde nest bevond zich in de directe omgeving van het Rijn-Scheldekanaal. Hij gokte op meerdere nesten en het was te hopen dat de vogels het zouden accepteren dat de nestlocatie tevens fungeerde als filmstudio. In de film van Van Kempen, die de eenvoudige titel ‘De ijsvogel’ meekreeg, zijn de opnamen in de nestruimte door een glasruit gefilmd. Dat is een ding, maar bij het filmen in de nestholte diende er ook gebruik te worden gemaakt van kunstlicht, gewoonlijk vertoeven ijsvogels daar immers in het pikkedonker!