Tag archieven: Raad van State

Actueel, Fotografie

De Hedwigepolder is ruim een jaar ‘open’…

Het juridisch geredekavel duurde jaren, maar uiteindelijk is het er dan toch van gekomen: de Hedwigepolder is ‘open’! Op 25 oktober 2022 stroomde het eerste water vanuit de Westerschelde de Hedwigepolder in.

Natuurcompensatie
Het besluit om de polder onder water te zetten werd genomen in 2005 als natuurcompensatie van een uitstaande milieuschuld. De polder zou eigenlijk in 2009 al worden teruggegeven aan de natuur, maar er bestond veel verzet tegen het onder water zetten van landbouwgrond. In Zeeland wordt zoiets immers beschouwd als vloeken in de kerk. Er zijn tot het laatste moment rechtszaken gevoerd om te voorkomen dat het water het gebied in zou stromen, meldt Omroep Zeeland. Zo probeerde de oud-eigenaar van het gebied de ontpoldering vorig jaar nog tegen te houden. Hij stelde dat het water van de Westerschelde te zwaar vervuild was met pfas. De Raad van State verklaarde dat verzoek afgelopen zomer ongegrond. Vanaf de hoge dijk kijk ik de Hedwigepolder in. De vloed heeft alles aan het zicht onttrokken.

Panoramaheuvel
Alleen de Panoramaheuvel waarop een toren zal worden gebouwd, waarin een bezoekerscentrum, een restaurant en een expositieruimte zullen worden ondergebracht, blijft duidelijk zichtbaar. Over deze Panoramaheuvel is trouwens het nodige te doen. De heuvel is namelijk maar 20 meter hoog, terwijl hij 30 meter hoog zou moeten zijn. De provincie onderzoekt hoe dit kan en zoekt naar een oplossing. Aan het verhogen van de heuvel hangt inmiddels een prijskaartje van maar liefst 400.000 euro. De Panoramaheuvel is gemaakt met de grond die vrijkwam bij het afgraven van de dijken in de Hedwigepolder. Het is de bedoeling dat de plek zich ontwikkeld tot een toeristische trekpleister. Op de rand van water en land lopen tientallen scholeksters en wulpen. Verderop staat een groepje mensen te praten. Dichterbij gekomen, herken ik een van hen: Richard Bleijenberg!

Bij hoogwater in de Hedwigepolder blijft de Panoramaheuvel goed zichtbaar. (foto: Jacques van der Neut)

Richard Bleijenberg; gids in hart en nieren
Toen ik nog bij Staatsbosbeheer werkte, bezochten we meerdere keren het Verdronken Land van Saefthinge. Soms met ons eigen district (Biesbosch), of met een groep vrijwilligers. Tijdens deze bezoeken fungeerde Bleijenberg steevast als gids en praatte dan honderduit over ‘zijn’ Verdronken Land van Saefthinge. Dat praten heeft hij trouwens nog niet verleerd. Het gaat alle kanten op: over bezoeken van de gedeputeerde Anita Pijpelink van Zeeland en de Commissaris van de Koningin. Natuurlijk gaat het ook over de familie De Kloedt (de voormalige eigenaar van de Hedwigepolder) en zijn contacten met en binnen Staatsbosbeheer. Bleijenberg tipt ook aan, hoe hij regelmatig een vies geel goedje bij chemiereus Monsanto in de Westerschelde zag sijpelen. Tenslotte komen we uit bij de Meester Van der Heijden Groeve, waar hij prachtige verhalen vertelde over de ontstaansgeschiedenis van Saefthinge. Bleijenberg is een verteller in hart en nieren. Aan het eind van ons gesprek maak ik een paar foto’s van deze levende legende. “Het is misschien je laatste kans’ voegt de inmiddels 88-jarige Bleijenberg er glimlachend aan toe. Hij stapt langzaam op zijn fiets en verdwijnt in de richting van zijn woonplaats Nieuw Namen. Een tochtje van ongeveer een uur. ..

Richard Bleijenberg; (natuur)gids in hart en nieren. (foto: Jacques van der Neut)

Aardkundig monument
De Meester Van der Heijden Groeve is een zogenoemd aardkundig monument van verschillende grondlagen in diverse kleuren. Het is volgens eigenaar Staatsbosbeheer de enige plek in Europa waar de overgang tussen het Plioceen en de grote ijstijden van het Pleistoceen te zien is. Er liggen schelpen, zand en fossielen van 2,5 miljoen jaar geleden en mogelijk ouder, aan de oppervlakte. Dit aardkundig monument heeft echter dus danig van erosie te lijden, dat men denkt aan het aanbrengen van een overkapping. Zeer waarschijnlijk komt er voor dit project subsidie beschikbaar via de Erfgoed Deal.

Ik dacht dat al de perikelen rondom de Hedwigepolder nu wel zo’n beetje achter de rug zouden zijn. Maar in het Zeeuwse verkiezingsprogramma van de Boer Burger Beweging (BBB) duikt op zijn zachtst gezegd een opvallend voornemen op om van de Hedwigepolder toch maar weer landbouwgrond te maken….

Actueel

Hedwigepolder mag onder water!

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft onlangs de beroepen tegen het rijksinpassingsplan ‘Hertogin Hedwigepolder’ ongegrond verklaard. Dit betekent dat de Hedwigepolder, na aankoop door de Staat, onder water kan worden gezet voor de aanleg van 295 hectare nieuwe getijdennatuur. Tegen de uitspraak is geen hoger beroep mogelijk.

Europese regelgeving
Op 21 december 2005 ondertekende voormalig minister Ben Bot het verdrag waarin Nederland en Vlaanderen afspraken maakten over de verdieping van de Westerschelde. De haven van Antwerpen diende bereikbaar te blijven voor grote- en diep stekende schepen. De schade aan het milieu (verlies aan foerageergronden voor vogels) zou conform Europese regelgeving worden gecompenseerd door de dijken van de Hedwigepolder in Zeeuws-Vlaanderen en de Prosperpolder in België (Vlaanderen) door te steken. In beide gebieden zou zich dan weer getijdennatuur kunnen ontwikkelen. De Vlamingen voegden de daad bij het woord, maar de Nederlanders raakten verstrikt in een politiek moeras, waardoor er in de Hedwigepolder nog geen spa de grond is ingegaan. Door de

In de Hertogin Hedwigepolder staan diverse protestborden tegen de naderende ontpoldering. (foto: Jacques van der Neut)
In de Hertogin Hedwigepolder staan diverse protestborden tegen de naderende ontpoldering. (foto: Jacques van der Neut)

uitspraak van de Raad van State lijkt er nu een eind te komen aan die patstelling. Volgens de minister van Infrastructuur en Milieu en de staatssecretaris van Economische Zaken draagt het rijksinpassingsplan bij aan het herstel van het Natura 2000-gebied Westerschelde & Saeftinghe. Door de Hedwigepolder onder water te zetten krijgt de Westerschelde meer ruimte en kunnen getijdestromen ontstaan. Bij vloed stroomt het gebied onder water, bij eb vloeit het water weer terug. In het gebied zullen slikken en schorren ontstaan waarop zeldzame planten en dieren leven die bij de oorspronkelijke zoet-zout natuur van de Westerschelde horen, aldus de minister en de staatssecretaris. 

Bezwaren
Bezwaarmakers, onder wie de eigenaar van de polder en Stichting Red Onze Polders, hadden een groot aantal bezwaren aangevoerd tegen het rijksinpassingsplan en de vergunningen die daarmee samenhangen. Zo zijn er naar hun mening betere alternatieven die minder ingrijpend zijn dan het ontpolderen van agrarisch gebied. Zij betwijfelen echter vooral of zich getijdennatuur zal ontwikkelen in de polder nadat die onder water is gezet. Volgens hen zal de polder

In de Hertogin Hedwigepolder liggen lange lanen, die worden omzoomd door populieren. (foto: Jacques van der Neut)
In de Hertogin Hedwigepolder liggen lange lanen, die worden omzoomd door populieren. (foto: Jacques van der Neut)

snel dichtslibben en wordt het doel van het rijksinpassingsplan, natuurontwikkeling, daardoor niet gehaald. De Afdeling bestuursrechtspraak is van oordeel dat er in de afgelopen jaren voldoende onderzoeken zijn gedaan naar mogelijke alternatieven, waarbij de ontpoldering van de Hedwigepolder ook niet zonder meer als uitgangspunt is genomen. Nu ontpoldering in vergelijking met de alternatieven het meest gunstig is uit het oogpunt van natuurherstel, mochten de minister en de staatssecretaris dit als uitgangspunt nemen bij hun besluit, aldus de Afdeling bestuursrechtspraak. Over het wel of niet ontpolderen van de Hedwigepolder is veel te doen geweest. Het kabinet Rutte II heeft in het regeerakkoord opgenomen dat voor het natuurherstel van de Westerschelde de Hedwigepolder wordt ontpolderd. Met het definitief worden van dit rijksinpassingsplan en de zes uitvoeringsbesluiten, waaronder een natuurvergunning en een ontgrondingsvergunning, kan de polder onder water worden gezet. In 2019 dienen de werkzaamheden te zijn afgerond.