Rijkswaterstaat (RWS) zoekt in deze regio naar locaties om zoetwatergetijdennatuur te realiseren. Diverse gebieden langs het Wantij liggen onder de loep.
Getijdenwerking
Men zoekt in het ‘waterlichaam’ vanaf Dordrecht tot aan slot Loevestein. De aanwezigheid van een relatief grote getijdendynamiek is hierbij een voorwaarde. Dergelijke maatregelen vloeien voort uit Europese afspraken en vallen onder de zogenaamde Kaderrichtlijn Water. Zo’n twee weken geleden berichtte deze krant voor ’t eerst over plannen, in
relatie met de Merwelanden. Degene die het bewuste artikel schreef verzamelde echter al het chagrijn dat hij kon vinden en in feite was het niet meer een preek voor eigen parochie. Merwelanden is trouwens de benaming die nog verwijst naar het toenmalige Recreatieschap De Merwelanden, maar we hebben het in dit geval over de Hel- en Zuilespolder, het gebied tussen het Biesboschcentrum en de Helsluis. In dit gebied wil RWS de getijdenwerking introduceren door middel van het maken van openingen in de omringende polderkaden. Uitbreiding van het karakter van het zoetwatergetijdengebied is hierbij van groot belang; dergelijke gebieden zijn en blijven op wereldschaal nu eenmaal een zeldzaam fenomeen.
Andere dimensie
De plannen zijn voor het Biesboschcentrum in feite een gouden greep, want vanuit het centrum kunnen er dan bij de voordeur wandelingen worden georganiseerd, gekoppeld aan allerlei educatieve activiteiten. Het wandelrondje Merwelanden, krijgt in dat geval een heel andere dimensie. Je wandelt tenslotte langs en door een voortdurend veranderend polderlandschap. De ene keer is het hoog water en de andere keer weer laag. Het grasland verdwijnt door het op- en afgaande water en zal geleidelijk veranderen in slik, hetgeen veel vogels zal aantrekken zoals lepelaars, grote- en kleine zilverreigers en steltlopers
zoals grutto, watersnip, oeverloper, wulp, bonte strandloper en kievit. Je zal maar ondernemer zijn in zo’n gebied… Vreemd genoeg zetten de ondernemers in de recent opgeknapte Zuileshoeve de hakken in het zand. Ik ken tientallen ondernemers die op zo’n locatie hun vingers zouden aflikken, zeker met het oog op de toekomstige plannen. Uit mijn vele gesprekken met ondernemers blijkt telkens dat zij in het algemeen toch in kansen denken en niet zo zeer in beperkingen, zo’n trein komt tenslotte maar een keer voorbij. De door RWS voorgestelde eb en vloed variant betekent immers een enorme impuls voor de toeristische- en recreatieve beleving van dit poldergebied. De wandelingen rondom het gebied kunnen door het aanbrengen van bruggen worden gehandhaafd. Er wordt natuurlijk ook gerept over de bomen in dit gebied die zullen moeten wijken. Aangezien gedetailleerde plankaarten nog niet openbaar zijn gemaakt, blijft dat toch een beetje gissen. Zoiets heeft veel, zo niet alles te maken met de hoogteligging van zo’n polder. Het is bovendien niet persé noodzakelijk om veel bomen weg te zagen. Het laten wegkwijnen van bomen is immers ook een optie. Hetzelfde principe is aan de overkant, in de Noordwaard bij Werkendam op grote schaal toegepast. Visarenden, zeearenden, aalscholvers en reigers maken er dankbaar gebruik van als rustbomen.
In goede aarde
Groene planvorming valt bij het publiek in het algemeen in goede aarde. Er gaan ’s zomers niet voor niets duizenden wandelaars en fietsers bij de Kop van ’t Land met de pont naar de overkant, om daar door en langs de heringerichte Noordwaard te wandelen of te fietsen. Zakelijk gezien zou je daar als ondernemer best een graantje van mee kunnen pikken, zeker als die mensen ook dergelijk natuurlijk vertier in de Hel- en Zuilespolder zouden kunnen vinden. Een ander voorbeeld is de Nieuwe Dordtse Biesbosch, gelegen ten zuiden van de Zeedijk. De situatie is niet helemaal vergelijkbaar, want er is daar geen sprake van getijdenwerking. Tijdens mijn vele rondleidingen door de Noorderdiepzone kreeg ik in het verleden eigenlijk alleen maar lofuitingen te horen. Veel soorten maken inmiddels gebruik van dit natuurgebied. Denk maar eens aan de vele wintertalingen, bosruiters, geoorde futen, roerdompen, zomertalingen en wat al niet meer.
Meerdere zoekgebieden
De zoektocht van RWS beperkt zich niet alleen tot de Hel- en Zuilespolder. In de plannen is ook de Noordbovenpolder betrokken,
waar inmiddels zo’n twintig hectare is verworven. Onlangs werd er ook melding gemaakt van ingrepen in het Wantijpark. Tijdens zo’n verkenningsfase passeren allerlei mogelijkheden de revue. Persoonlijk zou ik mijn energie inzetten op de Hel- en Zuilespolder en op de Noordbovenpolder en het gepruts in het Wantijpark achterwege laten. Het ligt niet in de lijn der verwachtingen dat deze nieuwe reeks aan herinrichtingsplannen op korte termijn zullen worden behandeld, want volgend jaar maart zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Daarna zullen er zeer waarschijnlijk wel meer details over deze projecten naar buiten worden gebracht. Wordt vervolgd, zullen we maar zeggen.
In Europees verband
Nederland en de andere landen van de Europese Unie vinden goede waterkwaliteit belangrijk in alle Europese wateren. Omdat water zich niks van landsgrenzen aantrekt, hebben we in 2000 samen afgesproken om maatregelen te nemen in de Kaderrichtlijn Water (KRW). Deze richtlijn bepaalt dat de wateren in 2027 een goed leefgebied moeten
vormen voor de planten en dieren die er thuishoren. Hier is nog grote winst in te behalen door leefgebieden te herstellen, vissen ruim baan te geven en het water schoon en gezond te houden. We graven opnieuw nevengeulen bij rivieren, maken oevers natuurvriendelijk, leggen vispassages aan en zorgen voor nieuw leefgebied in drassige gebieden. De KRW is niet vrijblijvend. Lidstaten moeten uiterlijk in 2027 de doelen voor schoon en gezond water hebben gehaald of op zijn minst alle maatregelen hebben genomen om dat mogelijk te maken. Bij het niet halen van deze doelen kan de Europese Commissie forse boetes opleggen. Rijkswaterstaat voerde afgelopen jaren vele maatregelen uit om de ecologische waterkwaliteit te verbeteren en gaat daar de komende jaren mee door.