Biesbosch en Haringvliet – Natuur van wereldklasse –

In de afgelopen 25 jaar is er veel in het benedenrivierengebied veranderd. In de Biesbosch en het Haringvliet werden de nodige landbouwgebieden omgevormd naar natuurgebied. In dit verhaal beginnen we in de Voordelta waar de nodige zeehonden verblijven. Vervolgens komen de Kwade Hoek en Voornes Duin aanbod, net als de Haringvlietsluizen, in feite de regelkraan van het benedenrivierengebied. Na lang politiek geharrewar staat de betonnen waterkering sinds 2019 af en toe op een kier, maar wat houdt dat in? Vervolgens gaan we stroomopwaarts langs de Slijkplaat, de Beninger- en Korendijkse Slikken. De eilanden Bliek en Tiengemeten passeren eveneens de revue. Het verhaal eindigt in de Biesbosch waar zich zelfs zeearenden en visarenden vestigden als broedvogel. Het was de bedoeling om de Biesbosch en het Haringvliet in 2021 als een nationaal park nieuwe stijl te presenteren . Tijdens de voorbereidende fase werd er met iedereen gesproken, behalve met de agrarische wereld. De boeren trokken aan de bel waardoor de aanwijzing van de Biesbosch en Haringvliet als nationaal park nieuwe stijl stagneert.

Costa Rica; een eerste kennismaking met Pura Vida…

In de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw was Costa Rica in Latijns Amerika koploper op het gebied van ontbossing. Een twijfelachtige eer, waarbij tropisch regenwoud plaats maakte voor landbouw en koffie-, palmolie- en ananasplantages. De overheid van Costa Rica gooide in de jaren erna echter drastisch het roer om en begon in de jaren ’90 met grootschalige herbebossingsprojecten. Thans is ongeveer 50% van het land weer bedekt met bos en het streven is om daar 60% van te maken in 2030. De vogelfamilies die er voorkomen zijn niet te vergelijken met die van Nederland. Zo vliegen daar bijvoorbeeld Manakins, Tanagers, Trogons en Mot-mots. Het zijn zonder uitzondering vogels van de Nieuwe Wereld, net als de razendsnelle Hummingbirds (kolibries), die bijdragen aan de bestuiving van bloemen, planten en bomen. Natuurlijk staan we ook oog in oog met de iconische Resplendent Quetzal, de vogel die in de cultuur van de Azteken een grote rol speelde.

Van de dynamische Rio Formosa naar de imposante kurkeiken in Extremadura

In het oostelijk deel van de Algarve, ligt tussen Faro en Tavira, een 60 kilometer lange gordel van eilanden en schiereilanden, met daarachter ondiepe lagunes. In 1987 werd dit internationaal erkende wetland, met een grootte van ruim 18.000 hectare, uitgeroepen tot natuurpark. Er komen vogels voor zoals de steltkluut, grutto, tureluur, drieteenstrandloper, lepelaar en groenpootruiter. Uiteraard ook koereiger, visarend en kleine zilverreiger. Er groeien bovendien interessante planten zoals de kuifhyacint en de gele bremraap. Geleidelijk vervolgen we de tocht naar de Extremadura in Spanje met de vele vale gieren en monniksgieren. We zitten oog in oog met de kleine zwartkop, de sperwergrasmus, de Provencaalse grasmus en de oehoe. Natuurlijk slaan we de overal broedende ooievaars niet over.

Senegal en ‘The smiling coast’ (Gambia) 

Een verslag van een trip door Senegal en Gambia, in Noordwest-Afrika. We zitten oog in oog met pelikanen, reuzensterns, diverse soorten bijeneters en ijsvogels, maar natuurlijk is er ook aandacht voor kleurrijke markten en indrukwekkende baobabs, net als vaartochten door oneindig meanderende mangroven waar de mystieke African Finfoot huist. De Finfoot is een moerasvogel met een teruggetrokken leefwijze. Hij komt voor in verschillende habitats, zoals vloedbossen, moerassen en in mangroven met getijdenverschillen. Lepelaars die ’s zomers in Nederland broeden overwinteren in deze streken. De vogels met hun kenmerkende snavels krijgen daar dan gezelschap van kluten, kleine- en grote flamingo’s.

Wilde planten in allerlei soorten en maten

Wilde planten staan in deze lezing centraal. We doorkruisen Nederland; van de wilde orchideeën in Limburg, gaan we naar de Drentsche Aa en het Fochterloërveen. De flora van de Waddeneilanden komt eveneens aan de orde. Uiteindelijk komen we weer terug in het rivierengebied, waarbij de wilde kievitsbloem bij Zwolle en het zoetwatergetijdengebied van de Oude Maas en De Biesbosch de aandacht krijgen. In deze gebieden groeien onder meer zomerklokje en spindotter; kenmerkende indicatoren van het zoetwatergetijdengebied. De bever heeft zich inmiddels als vaste bewoner van het rivierengebied gevestigd. Er kwamen zelfs zeearenden! Wilde planten vormen weliswaar de hoofdmoot, maar geregeld zitten we ook oog in oog met vogels zoals geelgors, hop, ijsvogel, sneeuwuil een een familie geoorde futen.

Natuurfotografie, van veraf tot dichtbij

Tegenwoordig is natuurfotografie enorm populair. Door de komst en ontwikkeling van digitale camera’s ligt het binnen ieders handbereik. Wat voor lenzen kunnen we daarbij gebruiken en hoe werkt dat allemaal? Maken we bij het fotograferen bijvoorbeeld gebruik van schuilhutten of niet? Moet het allemaal op statief of kan het ook uit de hand? Werken we met een full-frame camera, of met een camera met vergrotingsfactor? Kortom, vragen genoeg. Voor natuurfotografie hoeven we niet persé ver van huis, in feite begint het al bij de voordeur. Bij natuurfotografie is kennis van digitale apparatuur uiteraard een eerste vereiste, maar daarnaast moet je ook goed op de hoogte zijn met het doen en laten van vogels, zoogdieren en wilde planten.

Krijsende vogelbergen in Engeland en Schotland

Voor de oostkust van Engeland liggen diverse eilanden in de Noordzee. In de winter zijn die verlaten maar ’s zomers is er een kakafonie van geluid. Op de smalle rotsrichels broeden dan duizenden zeekoeten, alken, drieteenmeeuwen, kuifaalscholvers en papegaaiduikers. We brengen een  bezoek aan de Farne Islands, maar ook aan de vermaarde Bass Rock in Schotland, waar zo’n 60.000 tot 70.000 paar Jan van Genten broeden. Een ongelooflijk schouwspel! Met een boot varen we naar het eiland en worden daar afgezet en zijn dan omringd door broedende Jan van Genten. In 1975 bezocht ik de Bass Rock voor het eerst en sindsdien keerde ik er regelmatig terug. Deze presentatie dient nog te worden uitgebreid!.

De Biesbosch; van boerenland naar waterland

Natuurontwikkelingsprojecten in De Biesbosch, gestart naar aanleiding van de Deltawet Grote Rivieren, gaan gepaard met veel grondverzet. De hoge waterstanden van 1993 en 1995 brachten al die plannen qua uitvoering in een stroomversnelling. Voor diverse dijkverzwaringstrajecten was veel klei nodig en diverse in de omgeving van De Biesbosch liggende landbouwpolders werden afgegraven. Op deze manier is er momenteel zo’n 1500 tot 2000 hectare ‘nieuwe’ Biesboschnatuur gerealiseerd. De gegraven geulenstelsels zijn inmiddels in open verbinding gebracht met het omringende rivierwater. In de gegraven krekenstelsels verblijven regelmatig purperreiger, visarend, en kleine- en grote zilverreiger. De statige lepelaars ontbreken evenmin. Als klap op de vuurpijl vestigde zich in 2012 een paartje zeearenden in het gebied. In 2014 kwam daar nota bene nog een koppel bij! In 2016 volgde de vestiging van de visarend als broedvogel. 

Ontwikkelingen in de zuidwestelijke delta

Momenteel wordt er in het Deltagebied nogal wat bouwland omgevormd naar natuurgebied. Suikerbieten en graan maken plaats voor blauwborst, bever en roerdomp. In de regio nemen we een kijkje op de Sofiapolder en de zuidrand van de Hoeksche Waard, bij het dorpje Strijensas. De skyline er tegenover wordt bepaald door de contouren van Shell Moerdijk, waar rietorchis, bijenorchis en moeraswespenorchis welig tieren. Het riviereneiland Tiengemeten komt eveneens aan de orde, net als de Haringvlietsluizen en de Kwade Hoek. In de Grevelingen komen zeehonden voor; de gewone zeehond en de grijze zeehond. Op de Slikken van Flakkee hebben we een ontmoeting met een overwinterende slechtvalk die wel heel bijzonder gedrag vertoont… Natuurlijk worden kenmerkende planten in de delta zoals heemst, zeewinde, herfstschroeforchis en zeekool niet vergeten.