Alle berichten van jvanderneut

“Die torenvalken waren een ’thuiswedstrijd'”

Cees van Kempen uit Nieuw-Vossemeer maakte voor de VARA een drieluik over diersoorten waarmee het weer beter gaat. Gisteravond vertelde hij in de populaire talkshow Pauw over het filmen van de torenvalk. De twee andere delen gaan over de bever en de ijsvogel.

‘Thuiswedstrijd’ 

torenvalk1_weblog
Torenvalken zitten graag op paaltjes. (foto; Jacques van der Neut)

“Bij Pauw zou ik eigenlijk al eerder aanschuiven om het een en ander over de ijsvogel te vertellen, maar door de ontwikkelingen in Parijs ging dat toen niet door” zegt Van Kempen terwijl hij onderweg is naar de studio. In tegenstelling tot de afleveringen over de ijsvogel en de bever, kunnen we het filmen van de torenvalk in dit geval toch wel beschouwen als een ‘thuiswedstrijd?’ “Ja, dat is waar. Deze fraaie roofvogel nestelde bij mij immers in de schuur. Dat scheelde dus een hele hoop gedoe met heen en weer rijden.” De vogels sliepen in het raamkozijn, een paar meter van zijn slaapkamerraam. “In de paartijd hoorde ik de vogels roepen, ze zijn dan heel luidruchtig. Af en toe leek het alsof de vogels in mijn slaapkamer rondvlogen” benadrukt Van Kempen lachend. Die broedende torenvalken vertoonden een apart karaktertrekje. “Op de achtste dag na het uitvliegen van de jongen, zag ik ze bij elkaar zitten op een landweggetje, vlak bij mijn schuur. Ze zaten op de grond en joegen op kevers en andere insecten. Het jaar daarop volgde precies hetzelfde ritueel en het daarop volgende jaar weer hetzelfde liedje. Op de achtste dag na het uitvliegen om acht uur filmde ik de jonge, uitgevlogen torenvalken.”

Steentjes
De vogels verzamelden steentjes en vraten die op. Niet zo maar een paar, maar minstens tien tot twintig steentjes per valk. “Naar aanleiding van dit voorval raadpleegde ik veel boeken, maar zelfs een ‘torenvalkbijbel’ gaf geen uitsluitsel. “Ik belde er ook over met Rob Bijlsma, maar ook hij moest het antwoord schuldig blijven. Vogels zoals kippen, eten ook regelmatig steentjes. Sommige insecteneters blijken het ook te doen. “In het begin jagen jonge torenvalken ook veel op insecten, ze zijn dan nog te onervaren om gelijk op muizen te jagen. torenvalk2_weblogVermoedelijk spelen die steentjes een rol bij het vermorzelen van de schilden van kevers en torren.” Het stel torenvalken in de schuur bij Van Kempen, kreeg daarop gezelschap van nog een paartje, dat nestelde in de klimop tegen zijn huis. De paren zaten amper op vijftig meter van elkaar. Van Kempen vond het uiteraard fantastisch om die vogels zo dichtbij huis te kunnen volgen en te filmen.

Een dagje op zee…

opzee
De vaartocht begint mistig. (foto; Jacques van der Neut)

Afgelopen zondag vroeg uit de veren. Mijn zoon Martijn en ik gaan mee met Delta Safari voor een vaartocht op zee, om naar zeevogels te kijken. De boot vertrekt om 07.00u vanaf Neeltje Jans. Op zondagochtend is er nauwelijks verkeer, dus arriveren we ruim op tijd bij de steiger.

gannet_website
Een volwassen Jan-van-Gent boven de boot. (foto; Jacques van der Neut)

Kombuis
Geleidelijk druppelen de 40 deelnemers de boot op en iedereen verdwijnt snel de kombuis in voor een kop koffie. Terwijl de scheepsmotoren grommend aanslaan houdt Marko Oudenaarden (Delta Safari) een inleidend praatje. Na het schutten varen we naar het ruime sop. Er is echter nog weinig zicht, het is behoorlijk mistig. We horen dat de mist straks optrekt en een uur later zien we inderdaad de eerste plukken blauwe lucht verschijnen. Tijdens het varen wordt er continu visafval overboord gezet (‘chumming’), om een wolk meeuwen achter de boot te krijgen, waardoor bijvoorbeeld jagers worden aangetrokken. We varen richting België om vervolgens met een bocht weer terug te keren naar de Neeltje Jans. Achter ons vliegen inmiddels de nodige zilvermeeuwen, grote mantelmeeuwen en geelpootmeeuwen. Een groot deel van de tocht zweven er ook de nodige drieteenmeeuwen; vogels in het mooie volwassen kleed met de geelgroene snavel en juveniele exemplaren met de kenmerkendekittiwake_website, zwarte, diagonale strepen over de vleugels. Tijdens de vaartocht zien we tevens enkele dwergmeeuwen. Natuurlijk laten de Jan-van-Genten niet verstek gaan.  De magnifieke grote vogels vliegen rondjes om de boot en ploffen als stenen in het water. Later op de dag is het een gaan en komen van Jan-van-Genten, die de strijd luidruchtig aangaan met andere schrokoppen. De éénjarige vogels met het roetbruine, gestippelde verenkleed zijn ook van de partij. Op een gegeven ogenblik is het een gekekker van jewelste, waarbij de diverse meeuwensoorten het met elkaar aan de stok hebben, terwijl de Jan-van-Genten er tussenin duiken. Wat een geweldig spektakel! De Jan-van-Genten zijn goed te fotograferen. Soms zweven zij op een meter of vijf van de boot.

skua_website
Een grote jager scheert langs. (foto; Jacques van der Neut)

Windturbines
In Belgisch zeewater worden we aan stuur- en bakboord omringd door grote complexen met tientallen windturbines. In deze omgeving zien we regelmatig alken en zeekoeten. Eerder op de dag kwam er al een grote jager voorbij, maar die bleef op grote afstand. In de middag zien we wederom een grote jager voorbij  zeilen, die zich echter dichter bij het schip laat zien. De witte ‘epauletten’ op de vleugeltips zijn goed te zien als de vogel tussen de bakkeleiende meeuwen vliegt. Als we aan het eind van de middag weer in de buurt van Neeltje Jans komen worden we niet meer begeleid door drieteenmeeuwen en Jan-van-Genten. Over stuurboord zien we nog een springende bruinvis. Na het schutten meert de schipper af en rijden we in het donker naar huis.